Trong môi trường làm việc hiện đại, nơi hiệu suất, trách nhiệm và kết quả được đặt lên hàng đầu, một trong những yếu tố âm thầm nhưng nguy hiểm nhất làm suy yếu văn hóa tổ chức chính là thói quen đổ lỗi. Khi các cá nhân và đội nhóm không dám nhận trách nhiệm, đổ lỗi cho nhau hoặc cho hoàn cảnh, sự phát triển bị chững lại, tinh thần làm việc suy giảm, và lòng tin giữa các thành viên tan vỡ. Cuốn sách Trò Đổ Lỗi của Ben Dattner và Darren Dahl đi sâu phân tích hiện tượng phổ biến này và chỉ ra cách các tổ chức có thể thay đổi từ bên trong để xây dựng một văn hóa trách nhiệm lành mạnh và hiệu quả.
Ben Dattner là một nhà tâm lý học tổ chức, đồng thời là cố vấn chiến lược cho nhiều doanh nghiệp lớn. Darren Dahl là cây bút kỳ cựu chuyên viết về kinh doanh và quản lý. Cả hai đã cùng kết hợp chuyên môn để xây dựng nên một tác phẩm không chỉ sắc sảo về lý thuyết mà còn đầy tính thực tiễn. Trò Đổ Lỗi không tập trung vào việc chỉ trích hành vi đổ lỗi đơn thuần, mà khám phá gốc rễ tâm lý và hệ thống khiến hành vi này trở thành một phần ăn sâu trong tổ chức và cá nhân.
Cuốn sách chỉ ra rằng đổ lỗi là một phản xạ tự nhiên của con người, xuất phát từ nhu cầu bảo vệ bản thân trước thất bại, sai lầm hay đánh giá tiêu cực. Tuy nhiên, trong môi trường tổ chức, khi việc đổ lỗi trở thành chuẩn mực ngầm, nó gây ra hậu quả nghiêm trọng: làm lu mờ nguyên nhân thực sự của vấn đề, ngăn cản học hỏi từ sai lầm và cản trở cải tiến. Thay vì nhận diện nguyên nhân và khuyến khích đối thoại, các thành viên dễ rơi vào trạng thái phòng thủ, giữ khoảng cách và mất dần sự gắn kết.
Điểm nổi bật của Trò Đổ Lỗi là cách tác giả đưa ra các mô hình và tình huống cụ thể để giúp người đọc nhận biết “chu kỳ đổ lỗi” đang tồn tại trong nhóm hay tổ chức của mình. Dattner và Dahl cũng cung cấp các công cụ để phân biệt giữa trách nhiệm và sự đổ lỗi – một điểm mấu chốt giúp xây dựng văn hóa phản hồi tích cực và phát triển cá nhân. Họ nhấn mạnh rằng điều quan trọng không phải là tránh hoàn toàn sai lầm, mà là tạo ra môi trường an toàn để thừa nhận sai lầm, học từ đó và cải tiến không ngừng.
Bên cạnh phân tích tổ chức, cuốn sách còn đề cập đến khía cạnh cá nhân. Người đọc được mời gọi soi chiếu chính mình: liệu bản thân có đang vô thức đổ lỗi khi gặp khó khăn? Liệu có đang đòi hỏi sự hoàn hảo từ người khác nhưng lại không chịu nhận trách nhiệm? Thông qua các câu chuyện thực tế, tác giả truyền cảm hứng để mỗi cá nhân trở thành nhân tố tích cực trong việc chuyển hóa văn hóa tổ chức, bắt đầu từ việc thay đổi nhận thức và hành vi của chính mình.
Trò Đổ Lỗi là một cuốn sách thiết yếu cho các nhà lãnh đạo, chuyên gia nhân sự, quản lý đội nhóm và bất kỳ ai đang làm việc trong một tổ chức. Với ngôn ngữ rõ ràng, lập luận chặt chẽ và hướng dẫn thực tiễn, cuốn sách không chỉ giúp nhận diện vấn đề mà còn đưa ra giải pháp cụ thể để xây dựng một môi trường làm việc minh bạch, hợp tác và đầy trách nhiệm – nơi mỗi sai lầm là một cơ hội để trưởng thành, thay vì là cái cớ để trốn tránh.
