Một Cuộc Gặp Gỡ của Milan Kundera là một tác phẩm đặc biệt, đứng ở ranh giới giữa tiểu luận văn học, hồi ức trí tuệ và suy tư triết học. Không phải tiểu thuyết theo nghĩa truyền thống, cuốn sách giống như một chuỗi những cuộc đối thoại thầm lặng giữa tác giả với các nhà văn, nghệ sĩ và tác phẩm đã định hình nên thế giới tinh thần của ông. Ở đó, “cuộc gặp gỡ” không chỉ diễn ra giữa con người với con người, mà còn giữa ý thức với ký ức, giữa nghệ thuật và số phận.
Trong cuốn sách này, Milan Kundera dẫn người đọc đi qua những cái tên quen thuộc của văn học và nghệ thuật châu Âu như Kafka, Musil, Broch, Céline, Bacon, Fellini… nhưng ông không viết về họ theo lối phê bình học thuật khô cứng. Mỗi nhân vật xuất hiện như một điểm chạm trong hành trình tư tưởng của chính Kundera, nơi ông nhìn thấy sự cộng hưởng, đối lập hoặc ám ảnh kéo dài suốt đời sáng tác. Những cuộc gặp gỡ ấy có khi là trực tiếp, có khi chỉ tồn tại qua tác phẩm, nhưng đều mang tính quyết định đối với cách ông hiểu về tiểu thuyết, về nghệ thuật và về thân phận con người hiện đại.
Một trong những chủ đề xuyên suốt Một Cuộc Gặp Gỡ là câu hỏi về bản chất của tiểu thuyết. Kundera bảo vệ tiểu thuyết như một không gian tự do cuối cùng của tư duy châu Âu, nơi con người được quyền mơ hồ, mâu thuẫn và không cần phải đưa ra câu trả lời dứt khoát. Ông phản đối xu hướng giản lược nghệ thuật thành thông điệp đạo đức hay công cụ chính trị, đồng thời cảnh báo sự lấn át của tốc độ, thị hiếu và tính tiêu thụ trong đời sống văn hóa đương đại. Với Kundera, tiểu thuyết không tồn tại để dạy dỗ, mà để khám phá những khả thể của tồn tại con người.
Cuốn sách cũng mang đậm màu sắc hồi tưởng. Kundera trở lại với ký ức về quê hương Trung Âu, về kinh nghiệm lưu vong, về cảm giác bị cắt rời khỏi ngôn ngữ và bối cảnh văn hóa nguyên thủy. Những suy tư này không mang tính than vãn, mà được trình bày với giọng điệu tỉnh táo, đôi khi lạnh lùng. Lưu vong, trong Một Cuộc Gặp Gỡ, không chỉ là hoàn cảnh chính trị, mà còn là trạng thái tinh thần của nghệ sĩ trong thế giới hiện đại, nơi sự hiểu lầm và lãng quên luôn rình rập.
Văn phong của Milan Kundera trong tác phẩm này cô đọng, chính xác và giàu tính nhạc. Mỗi đoạn viết đều ngắn gọn nhưng hàm chứa nhiều lớp ý nghĩa, đòi hỏi người đọc phải chậm rãi và suy ngẫm. Ông không cố gắng thuyết phục bằng cảm xúc, mà bằng sự mạch lạc của tư duy và chiều sâu của trải nghiệm trí tuệ. Những liên tưởng bất ngờ giữa âm nhạc, hội họa, điện ảnh và văn chương cho thấy cái nhìn toàn diện của Kundera về nghệ thuật như một chỉnh thể thống nhất.
Một Cuộc Gặp Gỡ là cuốn sách dành cho những độc giả yêu văn học như một hình thức tư duy, không tìm kiếm cốt truyện hay kịch tính, mà tìm kiếm sự đối thoại âm thầm với những ý tưởng lớn. Qua từng trang viết, Milan Kundera không chỉ chia sẻ những ảnh hưởng đã làm nên ông, mà còn mời người đọc tham gia vào cuộc gặp gỡ của chính mình với nghệ thuật, ký ức và những câu hỏi chưa bao giờ có lời giải trọn vẹn.
