Mùa Tôm của Thakazhi Sivasankara Pillai là một tiểu thuyết hiện thực xuất sắc của văn học Ấn Độ hiện đại, khắc họa đời sống khắc nghiệt của cộng đồng ngư dân nghèo vùng duyên hải Kerala. Tác phẩm không chỉ kể một câu chuyện về lao động và sinh tồn, mà còn mở ra bức tranh rộng lớn về sự bất công xã hội, vòng luẩn quẩn của nghèo đói và những bi kịch con người bị trói chặt vào tự nhiên lẫn cấu trúc quyền lực.
Bối cảnh truyện diễn ra quanh những đầm nước mặn nơi mùa tôm quyết định số phận của cả làng. Với người dân nơi đây, mùa tôm không đơn thuần là thời điểm đánh bắt, mà là hy vọng sống còn. Một vụ mùa bội thu có thể giúp họ cầm cự qua năm tháng đói khổ, còn thất bát đồng nghĩa với nợ nần, bệnh tật và cái chết lặng lẽ. Thakazhi đặt con người trong mối quan hệ trực tiếp với thiên nhiên, nơi biển cả vừa ban phát sự sống vừa tàn nhẫn cướp đi tất cả không báo trước.
Nhân vật trung tâm của Mùa Tôm không phải một cá nhân anh hùng, mà là cả một cộng đồng bị bóp nghẹt bởi nghèo đói và bóc lột. Trong số đó nổi bật là Karuthamma, một người phụ nữ trẻ mang trong mình vẻ đẹp, khao khát yêu thương và niềm tin bản năng vào hạnh phúc. Cuộc đời Karuthamma bị chi phối bởi những niềm tin cổ hủ của làng chài: sự chung thủy của người phụ nữ được cho là có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sản lượng đánh bắt. Nếu người vợ “không trong sạch”, biển sẽ nổi giận, tôm cá biến mất. Thân phận người phụ nữ vì thế trở thành vật hiến tế cho nỗi sợ và mê tín tập thể.
Karuthamma yêu, nhưng không được phép yêu theo ý mình. Mối quan hệ của cô với một người đàn ông ngoài khuôn phép làng xã bị xem như mối đe dọa đối với sinh kế của cả cộng đồng. Thakazhi không biến cô thành biểu tượng nổi loạn rõ rệt, mà khắc họa sự giằng xé âm thầm giữa bản năng cá nhân và áp lực tập thể. Bi kịch của Karuthamma không đến từ sự yếu đuối, mà từ việc cô bị buộc phải gánh trên vai trách nhiệm mà xã hội áp đặt, nơi một người phụ nữ bị quy kết quyền lực siêu hình đối với thiên nhiên.
Song song với bi kịch cá nhân là bức tranh bất công kinh tế. Những người ngư dân làm việc quần quật, nhưng lợi nhuận thực sự lại rơi vào tay giới chủ đầm và thương lái. Họ cho vay nặng lãi, thao túng giá cả, và duy trì sự lệ thuộc của dân làng bằng nợ nần kéo dài qua nhiều thế hệ. Thakazhi phơi bày một hệ thống nơi nghèo đói không phải tai họa ngẫu nhiên, mà là kết quả của cấu trúc xã hội được duy trì có chủ ý.
Văn phong của Thakazhi Sivasankara Pillai mộc mạc, giàu hình ảnh và thấm đẫm hơi thở đời sống. Biển, gió, bùn lầy, mùi tôm cá và mồ hôi con người hiện lên sống động, tạo nên cảm giác hiện thực trần trụi. Không có sự lãng mạn hóa nghèo khổ, cũng không có sự tô vẽ anh hùng; chỉ có những con người cố tồn tại qua từng mùa, từng cơn đói.
Mùa Tôm là một tiểu thuyết buồn, nặng nề nhưng giàu giá trị nhân văn. Tác phẩm cho thấy khi con người bị dồn đến tận cùng của thiếu thốn và sợ hãi, họ sẵn sàng trút gánh nặng ấy lên những kẻ yếu nhất. Thakazhi không lên án bằng lời lẽ gay gắt, mà để bi kịch tự cất tiếng, như nhịp thủy triều lên xuống không ngừng, cuốn theo số phận con người trong vòng quay nghiệt ngã của biển và đời.
