Phong Thần Diễn Nghĩa của Hứa Trọng Lâm là một trong những bộ tiểu thuyết thần ma – lịch sử kinh điển của văn học Trung Hoa, ra đời từ thời Minh. Tác phẩm dựa trên bối cảnh lịch sử cuối đời nhà Thương và sự thành lập triều Chu, nhưng được phủ thêm lớp huyền thoại kỳ vĩ, nơi thế giới thần tiên, ma quái và con người hòa quyện trong một trường thiên anh hùng ca.
Câu chuyện bắt đầu với sự suy tàn của nhà Thương dưới triều Trụ Vương, vị hôn quân nổi tiếng tàn bạo, đắm chìm trong tửu sắc cùng Đát Kỷ – mỹ nhân hồ ly tinh hóa thân. Sự mục nát ấy đã châm ngòi cho hàng loạt cuộc khởi nghĩa, mà lớn nhất là Chu Vũ Vương cùng văn thần võ tướng tập hợp nghĩa quân chống lại triều đình bạo ngược. Trên nền lịch sử đó, Hứa Trọng Lâm đã thêu dệt thêm vô vàn chi tiết kỳ ảo, dựng nên cuộc chiến khốc liệt không chỉ của người trần mà còn của chư tiên trên thượng giới.
Điểm nổi bật của Phong Thần Diễn Nghĩa chính là hệ thống nhân vật vô cùng đồ sộ và sống động. Bên phía nhà Chu có Khương Tử Nha – trung tâm của cuộc chiến, vừa là mưu sĩ tài trí vừa là người được Trời giao sứ mệnh “phong thần”; các anh hùng như Na Tra, Dương Tiễn, Hoàng Phi Hổ, Lôi Chấn Tử… mỗi người mang một sức mạnh, một huyền tích riêng biệt. Ngược lại, phe Trụ Vương quy tụ nhiều nhân vật phản diện lẫy lừng như Trụ Vương, Đát Kỷ, Thân Công Báo cùng hàng loạt yêu quái, ma thần. Mỗi trận chiến không chỉ là giao tranh bằng gươm giáo, mà còn là cuộc so tài pháp lực, thần thông và mưu lược.
Tác phẩm còn nổi tiếng nhờ hệ thống pháp bảo, binh khí và phép thuật phong phú: từ Càn Khôn Quyền, Hỗn Thiên Linh Châu, Đả Thần Tiên, cho đến những trận pháp kỳ ảo như Vạn Tiên Trận, Lục Hợp Trận. Chính những chi tiết này đã tạo nên sức hấp dẫn lâu dài, mở ra một thế giới thần thoại đầy huyền bí, khiến Phong Thần Diễn Nghĩa trở thành nguồn cảm hứng bất tận cho nhiều loại hình nghệ thuật, từ hí khúc, tranh vẽ đến phim ảnh, truyện tranh và game hiện đại.
Không chỉ dừng lại ở yếu tố kỳ ảo, tác phẩm còn gửi gắm tư tưởng về đạo lý và nhân quả. Những kẻ tàn bạo, tham lam, phản trắc thường nhận lấy kết cục bi thảm, trong khi những người trung nghĩa, tận tâm với chính đạo sẽ được ghi danh và phong thần. Ý tưởng về “bảng phong thần” chính là linh hồn của toàn bộ tiểu thuyết: một danh sách bất tử dành cho những anh hùng, liệt sĩ, thần tiên đã góp phần thay đổi vận mệnh triều đại. Qua đó, Hứa Trọng Lâm đã khắc họa thông điệp muôn đời của văn học truyền thống Trung Hoa: chính nghĩa tất thắng, ác giả ác báo, và sự công bằng của Trời cao.
Với văn phong sinh động, giàu tưởng tượng, Phong Thần Diễn Nghĩa vừa có tính chất lịch sử, vừa có tính chất thần thoại, trở thành một trong “Tứ đại kỳ thư thần ma” của văn học Trung Quốc. Tác phẩm không chỉ phản ánh khát vọng công lý và trật tự xã hội của nhân dân xưa, mà còn mở ra một vũ trụ thần thoại độc đáo, sánh ngang với Tây Du Ký hay Thủy Hử.
Phong Thần Diễn Nghĩa đến nay vẫn giữ nguyên sức hút, bởi không chỉ kể lại một giai đoạn lịch sử, mà còn dựng nên một thiên trường ca bất tử về anh hùng, thần linh và cuộc chiến giữa chính – tà. Đây chính là lý do tác phẩm này trường tồn qua hàng thế kỷ, chạm tới nhiều thế hệ độc giả Á Đông và thế giới.
