Trong thế giới kinh doanh đầy biến động, khi nhiều công ty chỉ tồn tại trong vài năm hoặc vài thập kỷ ngắn ngủi, làm thế nào để có những tổ chức có thể trường tồn qua nhiều thế hệ, thậm chí hàng trăm năm? Đó là câu hỏi trung tâm mà Jim Collins và Jerry I. Porras tìm cách trả lời trong cuốn sách kinh điển Xây Dựng Để Trường Tồn (Built to Last), được xuất bản lần đầu năm 1994. Tác phẩm này nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách kinh doanh có ảnh hưởng sâu rộng, được giới lãnh đạo, doanh nhân, nhà nghiên cứu và quản trị trên toàn thế giới đón nhận.
Dựa trên một nghiên cứu kéo dài sáu năm tại Trường Kinh doanh Stanford, Collins và Porras đã phân tích sâu về 18 công ty vĩ đại, lâu đời và có sức ảnh hưởng toàn cầu. Những công ty như 3M, Johnson & Johnson, IBM, Procter & Gamble hay Walt Disney… đều được chọn lựa kỹ lưỡng và so sánh trực tiếp với các công ty đối thủ cùng thời, nhưng không đạt được thành công trường kỳ tương tự. Thông qua đó, cuốn sách hé lộ những nguyên tắc cốt lõi tạo nên sự khác biệt giữa những tổ chức chỉ “tốt” và những tổ chức có thể “trường tồn”.
Một trong những phát hiện quan trọng nhất của Xây Dựng Để Trường Tồn là sự hiện diện của “ý thức về cốt lõi” (core ideology). Các công ty trường tồn không chỉ tồn tại để kiếm lợi nhuận; lợi nhuận chỉ là hệ quả tất yếu. Thay vào đó, họ có một tầm nhìn cốt lõi — những giá trị và mục tiêu bất biến định hình nên văn hóa tổ chức, điều hướng mọi quyết định chiến lược và hành vi hàng ngày. Điều thú vị là những giá trị cốt lõi này không giống nhau giữa các công ty; điều quan trọng là chúng phải được duy trì bền vững và thực sự sống động trong từng hoạt động kinh doanh.
Song song với đó là nguyên lý “bảo tồn cốt lõi và kích thích tiến bộ” (preserve the core and stimulate progress). Theo đó, trong khi giữ vững những giá trị cốt lõi, các công ty trường tồn luôn không ngừng đổi mới, thích ứng, thử nghiệm, thậm chí chấp nhận thất bại để tiến bộ không ngừng. Sự cân bằng giữa ổn định và thay đổi chính là yếu tố then chốt giúp họ vượt qua những cơn sóng dữ của thị trường.
Một điểm thú vị mà cuốn sách chỉ ra là hầu hết các công ty trường tồn không phụ thuộc vào “hình mẫu lãnh đạo vĩ đại” như nhiều người vẫn tưởng. Trái lại, họ tập trung vào việc xây dựng một “hệ thống lãnh đạo kế thừa” vững chắc, nơi giá trị văn hóa và chiến lược dài hạn được duy trì và truyền tải qua nhiều thế hệ lãnh đạo. Việc xây dựng tổ chức vững mạnh được đặt lên trên danh tiếng hay cá tính của bất kỳ cá nhân nào.
Collins và Porras cũng bác bỏ quan điểm phổ biến cho rằng các công ty trường tồn cần có “ý tưởng vĩ đại ban đầu”. Thực tế, nhiều tổ chức trong nghiên cứu của họ không bắt đầu với những ý tưởng vượt trội, nhưng họ có khả năng liên tục thử nghiệm, học hỏi từ thất bại và tận dụng cơ hội khi chúng đến. Họ không trông chờ vào vận may, mà chủ động xây dựng khả năng thích ứng và đổi mới lâu dài.
Bên cạnh nội dung nghiên cứu nghiêm túc, Xây Dựng Để Trường Tồn còn gây ấn tượng bởi cách trình bày dễ tiếp cận, nhiều câu chuyện sinh động, ví dụ thực tế sâu sắc từ các doanh nghiệp nổi tiếng. Độc giả có thể học hỏi từ những chiến lược quản trị, những quyết định khó khăn, cũng như những triết lý vận hành bền vững mà các công ty thành công áp dụng trong suốt hành trình phát triển.
Cho đến nay, Xây Dựng Để Trường Tồn vẫn giữ nguyên giá trị và được đánh giá là cuốn sách gối đầu giường của nhiều thế hệ lãnh đạo doanh nghiệp trên toàn thế giới. Những nguyên tắc và tư duy mà cuốn sách truyền tải không chỉ hữu ích cho giới kinh doanh, mà còn là bài học cho bất kỳ tổ chức, đội nhóm hoặc cá nhân nào muốn xây dựng sự nghiệp, văn hóa hoặc thương hiệu mang tầm vóc dài hạn.
Trong bối cảnh thế giới hiện đại đang chuyển động không ngừng, nơi mà các công nghệ, thị trường và mô hình kinh doanh liên tục thay đổi, bài học về sự trường tồn mà Collins và Porras đưa ra vẫn đầy tính thời sự. Thành công bền vững không chỉ đến từ sự may mắn hay những cú đột phá tức thời, mà từ những lựa chọn chiến lược có kỷ luật, sự kiên định với giá trị cốt lõi và tinh thần đổi mới liên tục.
