Xứ Ngáp Vặt là một tập truyện ngắn trào phúng tiêu biểu của nhà văn Aziz Nesin – người được mệnh danh là “bậc thầy tiếng cười cay đắng” của văn học Thổ Nhĩ Kỳ. Với giọng văn hóm hỉnh, tinh quái và sâu sắc, Nesin đã khắc họa một xã hội đầy nghịch lý, nơi con người sống trong trạng thái nửa tỉnh nửa mê, ngáp dài trước mọi điều vô lý mà vẫn coi đó là chuyện bình thường.
Những câu chuyện trong Xứ Ngáp Vặt không có những biến cố lớn lao, nhưng mỗi mẩu chuyện nhỏ lại là một lát cắt sắc bén của đời sống. Từ công sở, phố xá đến gia đình, trường học – ở đâu cũng có những con người chỉ biết lặp lại, tuân theo, và “ngáp vặt” trước thực tại. Aziz Nesin khéo léo dùng tiếng cười để phơi bày sự vô cảm và thói quen thụ động trong xã hội: người ta biết sai nhưng vẫn im lặng, biết bất công nhưng vẫn chịu đựng, biết giả dối nhưng vẫn tham gia.
Tựa đề Xứ Ngáp Vặt là một ẩn dụ châm biếm tài tình. “Ngáp vặt” không chỉ là hành động buồn ngủ hay mệt mỏi, mà là biểu hiện của tâm hồn đã nguội lạnh, của con người đã mất đi niềm tin và khát vọng sống. Nesin dùng sự hài hước để soi rọi những điều tưởng nhỏ nhặt nhưng lại nói lên bản chất lớn lao của thời đại – khi xã hội dần trở nên vô cảm, và con người bị ru ngủ bởi thói quen cam chịu.
Bằng lối viết ngắn gọn, nhịp nhàng và đầy hình tượng, Aziz Nesin khiến người đọc bật cười, nhưng rồi chợt khựng lại khi nhận ra đâu đó trong những câu chuyện ấy là hình ảnh của chính mình. Xứ Ngáp Vặt không chỉ là một tập truyện cười, mà còn là một lời cảnh tỉnh nhẹ nhàng – rằng nếu chúng ta để sự thờ ơ và buông xuôi chiếm lấy tâm hồn, thì sớm muộn gì, ai trong chúng ta cũng sẽ trở thành một “người dân” trong chính xứ sở ngáp vặt đó.
