Cuốn Sổ Lớn của Agota Kristof là một trong những tác phẩm văn học gây chấn động bởi sự sắc lạnh và ám ảnh, phản chiếu những tàn khốc của chiến tranh và bóng tối trong tâm hồn con người. Được xuất bản lần đầu vào năm 1986, cuốn tiểu thuyết đã nhanh chóng thu hút sự chú ý của độc giả và giới phê bình nhờ phong cách độc đáo, vừa giản lược, vừa tàn nhẫn trong cách kể chuyện.
Câu chuyện trong Cuốn Sổ Lớn được thuật lại qua góc nhìn của hai anh em sinh đôi Klaus và Lucas, những đứa trẻ bị mẹ gửi về nông thôn sống cùng người bà trong bối cảnh chiến tranh. Để tồn tại, chúng rèn luyện bản thân trở nên chai sạn, từ việc chịu đựng cái đói, cái rét cho đến học cách làm quen với sự khắc nghiệt, dối trá và bạo lực. Mọi chi tiết, dù khủng khiếp đến đâu, đều được ghi chép lại một cách lạnh lùng trong một cuốn sổ lớn – nơi lưu giữ toàn bộ những trải nghiệm và bài học mà hai đứa trẻ thu nhận được.
Điều đặc biệt của tác phẩm nằm ở văn phong tối giản đến mức trần trụi. Agota Kristof sử dụng những câu văn ngắn gọn, dứt khoát, hầu như không có miêu tả cảm xúc. Cách viết này tạo nên một hiệu ứng mạnh mẽ: những sự kiện tàn bạo, khi được kể lại bằng giọng điệu vô cảm, lại trở nên dữ dội và gây ám ảnh hơn bao giờ hết. Độc giả buộc phải đối diện trực diện với sự thật trần trụi của chiến tranh, nơi ngay cả trẻ thơ cũng buộc phải đánh mất sự ngây thơ để sinh tồn.
Cuốn Sổ Lớn không chỉ là một câu chuyện về chiến tranh, mà còn là một ẩn dụ về sự tha hóa của con người trong bối cảnh xã hội khắc nghiệt. Sự rèn luyện tàn nhẫn mà hai anh em thực hiện trên chính bản thân mình, từ việc kìm nén cảm xúc đến việc chấp nhận cái ác, đặt ra câu hỏi nhức nhối: liệu đó có phải là cách duy nhất để sống sót? Đồng thời, việc viết ra tất cả vào cuốn sổ còn là hành động chống lại sự lãng quên, một nỗ lực giữ lại chút gì đó của ký ức và nhân tính trong cơn lốc tàn phá của chiến tranh.
Đây cũng là tác phẩm mở đầu cho bộ ba tiểu thuyết nổi tiếng của Agota Kristof (Cuốn Sổ Lớn, Bằng Chứng, Lời Nói Dối Thứ Ba), tạo nên một thế giới văn chương lạnh lẽo, phi cảm xúc nhưng đầy tính triết lý. Chính vì sự dữ dội và độc đáo ấy, Cuốn Sổ Lớn đã trở thành một kiệt tác văn học thế kỷ XX, buộc người đọc phải suy ngẫm sâu xa về bản chất của cái ác, sự mất mát và sức mạnh của ký ức.
