Vương Triều Lê (1428-1527) của Nguyễn Quang Ngọc là một công trình sử học công phu, tái hiện sinh động giai đoạn vàng son của lịch sử Việt Nam – thời kỳ nhà Lê sơ dựng nước, giữ nước và phát triển đến đỉnh cao của chế độ quân chủ phong kiến. Tác phẩm không chỉ cung cấp tư liệu lịch sử phong phú, mà còn mang đến một góc nhìn phân tích sâu sắc về cơ cấu chính trị, kinh tế, văn hóa và xã hội của nước Đại Việt trong thế kỷ XV – XVI, dưới triều đại mà lịch sử ghi nhận là một trong những giai đoạn rực rỡ nhất.
Nguyễn Quang Ngọc – một nhà sử học uy tín, đã chọn cách tiếp cận kết hợp giữa tư liệu cổ sử và phương pháp nghiên cứu hiện đại. Ông mở đầu bằng bối cảnh lịch sử sau cuộc kháng chiến chống Minh, khi Lê Lợi khởi nghĩa Lam Sơn giành độc lập, lập nên vương triều Lê năm 1428. Từ đó, cuốn sách theo dòng thời gian để phác họa sự hình thành, củng cố và phát triển của triều đại, qua các đời vua như Lê Thái Tổ, Lê Thái Tông, Lê Thánh Tông – vị hoàng đế được xem là người đưa quốc gia đạt tới cực thịnh về mọi mặt.
Một trong những điểm nổi bật của Vương Triều Lê (1428-1527) là cách tác giả phân tích tỉ mỉ các cải cách hành chính, chính trị và pháp luật mà triều Lê thực hiện. Dưới thời Lê Thánh Tông, bộ Quốc Triều Hình Luật (Luật Hồng Đức) được ban hành, trở thành biểu tượng cho sự hoàn thiện của thể chế pháp quyền phong kiến Việt Nam. Cùng với đó là hệ thống khoa cử chặt chẽ, sự phát triển của Nho học và những bước tiến trong quản lý ruộng đất, thuế khóa, cũng như thương mại nội địa.
Nguyễn Quang Ngọc không chỉ dừng ở việc mô tả thành tựu, mà còn lý giải động lực lịch sử phía sau chúng. Ông cho thấy mối quan hệ giữa sự vững mạnh của bộ máy trung ương và tính cố kết xã hội; giữa quyền lực hoàng đế và tầng lớp quan lại trí thức; giữa văn hóa dân tộc và ảnh hưởng Trung Hoa trong quá trình phát triển Đại Việt. Tác phẩm cũng đề cập đến những yếu tố suy yếu dần của vương triều vào đầu thế kỷ XVI, khi mâu thuẫn trong nội bộ triều đình và khủng hoảng kinh tế – xã hội dẫn đến sự sụp đổ năm 1527, mở đường cho nhà Mạc lên thay.
Với giọng văn chặt chẽ, khoa học mà vẫn cuốn hút, Vương Triều Lê (1428-1527) mang lại cho độc giả không chỉ kiến thức sử học mà còn cảm nhận sâu sắc về tinh thần thời đại. Đây là một cuốn sách cần thiết cho những ai muốn hiểu về cấu trúc quyền lực, nền văn hóa chính trị và di sản tư tưởng mà triều Lê để lại cho lịch sử Việt Nam. Qua công trình này, Nguyễn Quang Ngọc khẳng định rằng lịch sử không chỉ là ký ức của quá khứ, mà còn là tấm gương phản chiếu để nhận diện hiện tại và hướng tới tương lai.
